w czasie wojny do niewierzącego świata dotarły niewielkie informacje o ekstremalnych i przerażających epizodach za czasów III Rzeszy. Naziści musieli odpowiedzieć na rosnące zaniepokojenie świata, a mimo to chcieli nadal wdrażać swoje rozwiązanie kwestii żydowskiej. Naziści postanowili wykorzystać Theresienstadt do rozwiązania rosnącej presji zewnętrznej. Przez oszustwa i podstępy naziści przekształcili Theresienstadt w modelowe Getto.,
początki
warunki początkowe
przyjazd
zakwaterowanie
śmierć
Transport na wschód
upiększenie
koniec
początki
do 1941 r.warunki dla czeskich Żydów pogarszały się. Naziści byli w trakcie tworzenia planu, jak traktować i jak postępować z Czechami i czeskimi Żydami. Społeczność czesko-Żydowska odczuwała już ból straty i rozłamu, ponieważ kilka transportów zostało już wysłanych na wschód., Jakob Edelstein, prominentny członek społeczności czesko-żydowskiej, uważał, że lepiej byłoby dla jego społeczności, aby skoncentrowali się lokalnie, niż wysyłali na wschód. W tym samym czasie naziści stanęli przed dwoma dylematami. Pierwszym dylematem było to, co zrobić z wybitnymi Żydami, których Aryjczycy uważnie obserwowali i opiekowali się nimi. Ponieważ większość Żydów była wysyłana w transporty pod pretekstem pracy, drugim dylematem było to, w jaki sposób naziści mogli pokojowo przetransportować starsze pokolenie Żydowskie., Choć Edelstein miał nadzieję, że Getto będzie zlokalizowane w części Pragi, naziści wybrali garnizonowe miasto Terezin. Terezin znajduje się około 90 km na północ od Pragi i na południe od Litomerice. Miasto zostało założone w 1780 roku przez cesarza Austrii Józefa II i nazwane na cześć jego matki, cesarzowej Marii Teresy. Terezin składał się z dużej twierdzy i małej twierdzy. Duża twierdza była otoczona wałami i zawierała koszary. Po 1882 roku Terezin nie był już używany jako twierdza., Przez następne kilkadziesiąt lat garnizonowe miasto Terezin pozostawało praktycznie takie samo, niemal całkowicie oddzielone od reszty wsi. Mała twierdza była wykorzystywana jako więzienie dla niebezpiecznych przestępców. Terezin zmienił się dramatycznie, gdy naziści przemianowali go na Theresienstadt i wysłali tam w listopadzie 1941 roku pierwsze transporty Żydowskie.
warunki początkowe
naziści wysłali około 1300 żydowskich mężczyzn w dwóch transportach do Theresienstadt 24 listopada i 4 grudnia 1941., Robotnicy Ci tworzyli aufbaukommando (detal budowlany), znane później w obozie jako AK1 i AK2. Ci ludzie zostali wysłani do przekształcenia miasta Garnizonowego. Największym i najpoważniejszym problemem było przekształcenie miasta, które w 1940 roku zamieszkiwało około 7000 mieszkańców w obóz koncentracyjny, który musiał pomieścić około 35 000 do 60 000. Poza brakiem mieszkań, łazienek było mało, woda była poważnie ograniczona i zanieczyszczona, a miasto brakowało wystarczającej ilości energii elektrycznej., Aby rozwiązać te problemy, wprowadzić Niemieckie zarządzenia, a także koordynować codzienne sprawy getta, naziści mianowali Jakoba Edelsteina Judenälteste (starszym Żydów) i powołano Judenrat (Radę żydowską). Gdy Żydzi pracowali nad przekształceniem Theresienstadt, ludność Theresienstadt obserwowała. Choć kilku mieszkańców starało się udzielać pomocy Żydom w drobny sposób, ich sama obecność zwiększyła ograniczenia mobilności Żydów., Wkrótce nadejdzie dzień, w którym mieszkańcy Theresienstadt zostaną ewakuowani, a Żydzi będą odizolowani i całkowicie zależni od Niemców. Getto Theresienstadt od dawna jest pamiętane ze swojej kultury, słynnych więźniów i wizyty urzędników Czerwonego Krzyża. Wielu nie wie, że w tej pogodnej fasadzie znajduje się prawdziwy obóz koncentracyjny. Ponieważ blisko sześćdziesiąt tysięcy Żydów mieszkało na obszarze pierwotnie przeznaczonym tylko dla siedmiu tysięcy-bardzo bliska okolica, choroby i brak żywności były poważnymi problemami., Ale pod wieloma względami życie i śmierć w Theresienstadt koncentrowały się na częstych transportach do Auschwitz.
przyjazd
Po przyjeździe do Theresienstadt pojawiła się wielka mieszanka tego, ile ludzie wiedzieli o swoim nowym domu. Niektórzy, jak Norbert Troller, mieli wystarczająco dużo informacji z wyprzedzeniem, aby wiedzieć, aby ukryć przedmioty i kosztowności. Inni, zwłaszcza starsi, zostali oszukani przez nazistów, aby uwierzyć, że idą do kurortu lub spa. Wielu starszych rzeczywiście zapłacił duże sumy pieniędzy za ładne miejsce w ich nowym domu., Kiedy przybyli, byli zakwaterowani w tych samych małych pomieszczeniach, jeśli nie mniejszych, jak wszyscy inni. Aby dostać się do Theresienstadt, tysiące Żydów, od ortodoksyjnych po zasymilowanych, zostało deportowanych ze swoich starych domów. Początkowo wielu deportowanych było czeskimi, ale później przybyło wielu niemieckich, austriackich i holenderskich Żydów. Żydzi ci byli stłoczeni w bydlęcych wagonach z niewielką ilością wody, żywności lub urządzeń sanitarnych. Pociągi rozładowywane w Bohusovice, najbliższej stacji kolejowej do Theresienstadt, około 2 km., Deportowani zostali zmuszeni do zejścia na ląd i przemaszerowania pozostałą częścią drogi do Theresienstadt, niosąc cały bagaż. Gdy deportowani dotarli do Theresienstadt, udali się do punktu kontrolnego (zwanego w slangu obozowym „bramą zalewową” lub „Schleuse”). Następnie deportowani zostali zapisani i umieszczeni w indeksie. Potem ich przeszukano. Przede wszystkim naziści lub czescy żandarmi szukali biżuterii, pieniędzy, papierosów, a także innych przedmiotów niedozwolonych w obozie, takich jak gorące talerze i kosmetyki., Podczas tego początkowego procesu deportowani zostali przydzieleni do swoich ” mieszkań.”
Obudowa
jeden z wielu problemów z wylewaniem tysięcy ludzi na małą przestrzeń ma związek z obudową. Gdzie 60,000 ludzi spało w mieście, które miało pomieścić 7,000? Był to problem, na który administracja getta nieustannie szukała rozwiązań. Wykonano trzypoziomowe łóżka piętrowe i wykorzystano każdą dostępną powierzchnię podłogi., W sierpniu 1942 r. (liczba ludności obozu nie była jeszcze w najwyższym punkcie) przydzielona przestrzeń na osobę wynosiła dwa metry kwadratowe – wliczając w to zużycie/zapotrzebowanie na toaletę, kuchnię i schowek na osobę. Pomieszczenia mieszkalne / sypialne były pokryte szkodnikami. Szkodniki te obejmowały, ale z pewnością nie były ograniczone do szczurów, pcheł, much i wszy. Norbert Troller pisał o swoich doświadczeniach wracając z takich badań, że nasze łydki zostały ugryzione i pełne pcheł, które mogliśmy usunąć tylko naftą. Mieszkanie było rozdzielone przez płeć., Kobiety i dzieci poniżej dwunastego roku życia były oddzielone od mężczyzn i chłopców powyżej dwunastego roku życia. Problemem było też jedzenie. Na poczÄ … tku nie byĹ 'o juĹź wystarczajÄ … co kocioĺ' Ăłw, aby ugotowaÄ ‡ Jedzenie dla wszystkich mieszkaĹ”cĂłw. W maju 1942 r. utworzono racjonowanie z odmiennym traktowaniem różnych segmentów społeczeństwa. Mieszkańcy getta, którzy pracowali ciężko, otrzymywali najwięcej żywności, a starsi najmniej. Niedobór żywności najbardziej dotknął osoby starsze. Brak pożywienia, brak leków i ogólna podatność na choroby sprawiły, że ich śmiertelność była niezwykle wysoka.,
śmierć
początkowo ci, którzy zginęli, byli owijani w prześcieradło i zakopywani. Ale brak żywności, brak leków i brak miejsca wkrótce odcisnęły swoje piętno na ludności Theresienstadt i ciała zaczęły wyrastać z możliwych lokalizacji grobów. We wrześniu 1942 roku wybudowano krematorium. Przy tym krematorium nie zbudowano komór gazowych, zbudowano je w celu pozbycia się rosnącej liczby zwłok. Krematorium mogło dysponować 190 zwłokami dziennie. Po przeszukaniu popiołów w poszukiwaniu stopionego złota (z zębów), prochy zostały umieszczone w kartonowym pudełku i przechowywane., Pod koniec wojny naziści próbowali zatrzeć ślady, wyrzucając prochy. Pozbyli się popiołów, wyrzucając 8000 kartonów do dołu i 17000 pudełek do rzeki Ohre. Choć śmiertelność w obozie była wysoka, największy strach budził transport.
transporty na wschód
w ramach oryginalnych transportów do Theresienstadt wielu miało nadzieję, że zamieszkanie w Theresienstadt uniemożliwi ich wysłanie na wschód i że ich pobyt będzie trwał przez czas wojny., 5 stycznia 1942 roku (niecałe dwa miesiące od przybycia pierwszych transportów) ich nadzieje zostały rozbite – rozkaz dzienny nr 20 ogłosił pierwszy transport z Theresienstadt. Transporty często wyjeżdżały z Theresienstadt, a każdy z nich składał się z tysiąca do pięciu tysięcy więźniów Theresienstadt. Naziści zdecydowali, ile osób będzie w każdym transporcie, ale postanowili zrzucić ciężar tego, kto ma jechać, na samych Żydów. Rada starszych stała się odpowiedzialna za wypełnianie hitlerowskich kontyngentów., Życie lub śmierć stały się uzależnione od wykluczenia z transportu na wschód – lub ” ochrony.”Automatycznie zwolniono z transportów wszystkich członków AK1 i AK2 oraz pięciu członków ich najbliższej rodziny. Innymi ważnymi sposobami ochrony byli pracownicy, którzy pomagali niemieckim wysiłkom wojennym, Ważni pracownicy w administracji getta lub znajdowanie się na czyjejś liście. Znalezienie sposobu, aby utrzymać siebie i swoją rodzinę na liście ochronnej, a tym samym z dala od transportów, stało się głównym przedsięwzięciem każdego mieszkańca getta., Choć niektórzy mieszkańcy byli w stanie znaleźć ochronę, prawie połowa do dwóch trzecich populacji nie była chroniona. Przy każdym transporcie większość ludności getta obawiała się, że ich imię zostanie wybrane.
upiększenie
5 października 1943 roku pierwsi duńscy Żydzi zostali wywiezieni do Theresienstadt. Wkrótce po ich przybyciu Duński Czerwony Krzyż i szwedzki Czerwony Krzyż zaczęli dopytywać się o ich miejsce pobytu i stan zdrowia., Naziści postanowili pozwolić im odwiedzić jedno miejsce, które udowodni Duńczykom i światu, że Żydzi żyją w humanitarnych warunkach. Ale jak mogli zmienić przeludniony, zarażony szkodnikami, źle odżywiony i o wysokiej śmiertelności obóz w spektakl dla świata? W grudniu 1943 roku naziści powiedzieli Radzie starszych Theresienstadt o upiększeniu. Dowództwo nad planowaniem przejął dowódca Theresienstadt, pułkownik SS Karl Rahm. Dla zwiedzających zaplanowano dokładną trasę., Wszystkie budynki i tereny wzdłuż tej trasy miały być wzmocnione zieloną murawą, kwiatami i ławkami. Dodano plac zabaw, boiska sportowe, a nawet pomnik. Wybitni i holenderscy Żydzi mieli powiększone kęsy, a także dodano meble, zasłony i skrzynki na kwiaty. Ale nawet przy fizycznej transformacji getta Rahm uważał, że Getto jest zbyt zatłoczone. 12 maja 1944 Rahm nakazał deportację 7500 mieszkańców. W tym transporcie naziści zdecydowali, że wszystkie sieroty i większość chorych powinny być włączone do pomocy elewacji, którą ozdoba była tworzona., Naziści, tak sprytni w tworzeniu fasad, nie przegapili żadnego szczegółu. Wznieśli nad budynkiem napis” Szkoła dla chłopców”, a także inny napis ” zamknięte w czasie wakacji.”Nie trzeba dodawać, że nikt nigdy nie uczęszczał do szkoły. W dniu przybycia komisji, 23 czerwca 1944 r., hitlerowcy byli w pełni przygotowani. Wraz z rozpoczęciem trasy miały miejsce dobrze przećwiczone akcje, które zostały stworzone specjalnie na tę wizytę. Piekarze wypiekali chleb, dostarczano ładunek świeżych warzyw, a robotnicy śpiewali w kolejce posłańcy, którzy wybiegli przed świtę., Po wizycie naziści byli pod takim wrażeniem ich propagandowego wyczynu, że postanowili nakręcić film. Propagandowy dokument „Führer daje wioskę Żydom” został nakręcony we wrześniu 1944 roku, w reżyserii Kurta Gerrona, żydowskiego więźnia, który był profesjonalistą Filmowym. On i inni w filmie zostali później wysłani do Auschwitz i zamordowani.
koniec
Po zakończeniu upiększania mieszkańcy Theresienstadt wiedzieli, że będą kolejne deportacje. 23 września 1944 roku naziści zamówili transport 5000 sprawnych mężczyzn., Naziści postanowili zlikwidować Getto i początkowo wybrali sprawnych mężczyzn na pierwszy transport, ponieważ byli najbardziej skłonni do buntu. Wkrótce po tym, jak 5000 zostało deportowanych, przyszedł kolejny rozkaz o kolejnych 1000. Naziści byli w stanie manipulować niektórymi z pozostałych Żydów, oferując niektórym z tych, którzy właśnie wysłali członków rodziny, możliwość dołączenia do nich, zgłaszając się do następnego transportu. Następnie transporty często opuszczały Theresienstadt. Wszystkie zwolnienia i „Ochrona” zostały zniesione; naziści teraz wybierali, kto ma jechać w każdym transporcie., Deportacje trwały do października. Po tych transportach w getcie pozostało tylko 400 sprawnych mężczyzn, kobiety, dzieci i osoby starsze. Co się stanie z pozostałymi mieszkańcami? Naziści nie mogli dojść do porozumienia. Niektórzy mieli nadzieję, że nadal będą mogli pokryć nieludzkie warunki, przez które cierpieli Żydzi, a tym samym złagodzić ich karę po wojnie. Inni naziści zdawali sobie sprawę, że nie będzie łaski i chcieli pozbyć się wszystkich obciążających dowodów, w tym pozostałych Żydów., Nie podjęto żadnej prawdziwej decyzji i w pewnym sensie obie zostały wdrożone. Chcąc dobrze wyglądać, naziści zawarli kilka umów ze Szwajcarią. Wysłano tam nawet transport mieszkańców Theresienstadt.
w kwietniu 1945 r.transporty i marsze śmierci dotarły do Theresienstadt. Kilku z nich opuściło Theresienstadt zaledwie kilka miesięcy wcześniej. Grupy te były ewakuowane z obozów koncentracyjnych, takich jak Auschwitz I Ravensbrück oraz innych obozów położonych dalej na wschód. Gdy Armia Czerwona odepchnęła nazistów dalej, ewakuowali obozy., Część z tych więźniów przybyła transportami, podczas gdy wielu innych przybyło pieszo. Byli w fatalnym stanie zdrowia i niektórzy przenosili tyfus. Theresienstadt był nieprzygotowany na dużą liczbę przybyłych i nie był w stanie odpowiednio poddać kwarantannie osób z chorobami zakaźnymi; w związku z tym w Theresienstadt wybuchła epidemia tyfusu plamistego. Oprócz tyfusu więźniowie Ci przynieśli prawdę o transportach na wschód. Mieszkańcy Theresienstadt nie mogli już mieć nadziei, że Wschód nie był tak straszny, jak sugerowały plotki – zamiast tego było znacznie gorzej.,
po ponownej wizycie w obozie 6 i 21 kwietnia 1945 r., 2 maja 1945 r. Międzynarodowy Czerwony Krzyż przejął jego administrację. Komendant ss Rahm i reszta esesmanów uciekli wkrótce potem. Wojska radzieckie wkroczyły do obozu 9 maja. Do końca sierpnia 1945 r. większość byłych więźniów została zastąpiona przez etnicznych Niemców aresztowanych przez władze czeskie i radzieckie.
spośród ponad 154 000 Żydów deportowanych do Theresienstadt w czasie wojny, 88 000 zostało deportowanych do obozów śmierci; 33 000 zmarło z głodu, chorób i brutalnego traktowania w Theresienstadt., W czasie wyzwolenia obozu znajdowało się około 17 000 Żydów.
według Amerykańskiego Muzeum Holocaustu, po wojnie władze czeskie oskarżyły kilku członków personelu SS, w tym komandorów Seidla i Rahma, którzy zostali skazani, skazani na śmierć i rozstrzelani w Litomericach. Komendant Burger uciekł do Niemiec Zachodnich i, choć zaocznie skazany na śmierć przez władze czeskie, osiadł w Essen, gdzie mieszkał pod fałszywym nazwiskiem do śmierci w grudniu 1991 roku., Spośród dowódców Czeskiej Żandarmerii Theodor Janecek zmarł w więzieniu oczekującym na proces w 1946 roku, a Czeski sąd w Litomericach uznał Miroslausa Hasenkopfa za winnego zdrady i skazał go na 15 lat pozbawienia wolności. Hasenkopf zmarł w więzieniu w 1951 roku.